હમ દેખેંગે યા હમ દેખ લેંગે ?

2019-20 વર્ષમાં CAA અને NRCની સૂચિત નીતિ-પ્રક્રિયાના વિરોધમાં સમગ્ર દેશમાં આંદોલન-ધરણાં-પ્રદર્શનો થયાં. તે દરેકમાં ‘હમ દેખેંગે’ ગીત મહત્ત્વનું બન્યું. ઘણી ભાષાઓમાં તેનો અનુવાદ થયો અને સતત ગવાતું રહ્યું. ગયા વર્ષે ભૂમિપુત્રના જાન્યુઆરીના અંકમાં અંગ્રેજી મહિનાના નવા વર્ષની શુભેચ્છાઓ રૂપે ફૈઝ અહમદ ફૈઝની ‘હમ દેખેંગે’ નઝ્મ દ્વારા આપી. આપણા વાચકો સહિત દેશભરમાં ઘણા લોકોને આ રચના હિન્દુ વિરોધી લાગી તો કેટલાકને ઇસ્લામની તરફેણ કરનારી લાગી. આઈઆઈટી કાનપુરમાં તો આ અંગેની તપાસ કરવા એક સમિતિ પણ બની.

ખેડૂત આંદોલન : આમૂલ પરિવર્તનનો પ્રયાસ

કિસાન આંદોલન કોઈ સામાન્ય ઘટના નથી. તેને માટે વપરાયેલાં વિશેષણો માત્ર બળાપો દર્શાવનારાં સાબિત થયાં છે. ‘ખાલીસ્તાની’, ‘મુઠ્ઠીભર લોકો’, ‘રાજકીય પક્ષોનું કાવતરું’, ‘અણસમજુઓની ચઢવણી’ વગેરેથી માંડી એક અભિનેત્રીએ ‘સો-સો રૂપિયાવાળી સ્ત્રીઓ’ કહીને બેશરમીની તમામ હદો વટાવી દીધી છે ! આ સમગ્ર લડતનાં કારણો, પદ્ધતિ અને એકંદર પરિસ્થિતિ સાથે શાસન, પત્રકારત્વ, અર્થકારણ અને ભારતીય સંસ્કૃતિની ભવ્યતાનાં અનેક પાસાં નજરે ચઢે છે. પણ આ બધા ઉપર આવતા પહેલાં થોડોક ઇતિહાસ તપાસીએ.

‘ઇકો સેન્સિટિવ ઝોન’ના નામે પર્યટન વિકાસ

પર્યાવરણ, વન અને જળવાયુ પરિવર્તન મંત્રાલય MoEF, દિલ્હીએ ભારતમાં કુલ 553 વન્યજીવ અભયારણ્યોમાંથી 275ની આસપાસ ઈકો સેન્સિટિવ ઝોન બનાવવા અંગે વિચારણા કરી રહ્યું છે. આમાંથી 215 ઈકો સેન્સિટિવ ઝોનના ભારતીય રાજપત્ર દ્વારા જાહેરનામાં બહાર પડ્યાં છે, જેમાંનાં 183 કાચા ખરડાના સ્વરૂપે છે. અને 32 અંતિમ ખરડાના સ્વરૂપે છે.

જમનાલાલ બજાજ – કથની તેવી કરણી

જમનાલાલજી સાથે મારો જે સંબંધ હતો એનું વર્ણન શબ્દોમાં નહીં થઈ શકે. મારો ચાર પરિવારો સાથે પરિચય છે. એક મહાત્મા ગાંધીનો પરિવાર, બીજો જમનાલાલજીનો પરિવાર, ત્રીજો અણ્ણાસાહેબ દાસ્તાને પરિવાર અને ચોથો રમાદેવી ચૌધરીનો પરિવાર. આ સિવાય બીજા કોઈ પરિવાર સાથે મારો પરિચય નથી. જમનાલાલજીની તીવ્ર ઇચ્છાને વશ થઈને બાપૂએ સત્યાગ્રહ-આશ્રમની એક શાખા વર્ધામાં ખોલવાનું વિચાર્યું અને તેના સંચાલન માટે મને અહીંયાં આવવાનો આદેશ થયો.

રિવાજ

‘બીરુ હમારા નેતા થા, ભારત માં કા બેટા થા.’ ‘માતૃભૂમિ પાર્ટી અમર રહો, હમારા બીરુ અમર રહો.’ માતૃભૂમિ પાર્ટીના કાર્યકર્તાઓ ઢંગધડા વગરના, જે કંઈ સૂઝે એવા સૂત્રોચ્ચારો કર્યે જતા હતા. આગળ તિરંગામાં લપેટાયેલી અને ફૂલ-હારથી લદાયેલી બીરુની લાશને ઉપાડીને જતા ડાઘુઓ અને પાછળ ચૂંટણીમાં ઊભેલા ઉમેદવાર કિશનની સાથે મોટું ટોળું. એમ તો સમાચાર મળતાંની સાથે …

Continue reading રિવાજ

આ ગ્રેટા થનબર્ગ કોણ છે?

સોમવારને ર૦ ઓગસ્ટ, ૨૦૧૮નો દિવસ. સ્વીડનમાં શાળાના નવા સત્રનો પ્રથમ દિવસ. બધા બાળકો શાળાએ જઈ રહ્યાં હતાં. પરંતુ બે ચોટલાવાળી એક ગોળમટોળ છોકરી રાજધાની સ્ટૉક હોમના સંસદ ભવનની દિવાલને ટેકે બેઠી કોઈ મુદ્દે ધરણાં કરી રહી છે. પાસે દફતર પડેલું છે. છોકરીનાં હાથમાં એક પોસ્ટર છે. તેમાં લેટિનમાં મોટા અક્ષરે લખેલું છે કે “જળવાયુ (પરિવર્તન)ને મુદ્દે શાળામાં હડતાળ.'