જમનાલાલજી સાથે મારો જે સંબંધ હતો એનું વર્ણન શબ્દોમાં નહીં થઈ શકે. મારો ચાર પરિવારો સાથે પરિચય છે. એક મહાત્મા ગાંધીનો પરિવાર, બીજો જમનાલાલજીનો પરિવાર, ત્રીજો અણ્ણાસાહેબ દાસ્તાને પરિવાર અને ચોથો રમાદેવી ચૌધરીનો પરિવાર. આ સિવાય બીજા કોઈ પરિવાર સાથે મારો પરિચય નથી. જમનાલાલજીની તીવ્ર ઇચ્છાને વશ થઈને બાપૂએ સત્યાગ્રહ-આશ્રમની એક શાખા વર્ધામાં ખોલવાનું વિચાર્યું અને તેના સંચાલન માટે મને અહીંયાં આવવાનો આદેશ થયો.
શ્રી છગનભાઈ શાહનો જન્મ નવસારી તાલુકાના અષ્ટ ગામે તા. 8-7-1921ના રોજ થયો હતો. મૂળ નામ ડાહ્યાભાઈ, પણ છગનભાઈ નામ લોકજીભે બોલાતું રહ્યું. કૉલેજશિક્ષણ કાળમાં 1942ની ‘ક્વિટ ઇન્ડિયા - ભારત છોડો’ આંદોલનમાં મિત્રો સાથે ઝંપલાવ્યું હતું ને છ માસ કારાવાસ ભોગવ્યો હતો. ગુજરાતમાં 19થી 21 ફેબ્રુઆરી 1938માં હરિપુરા કૉંગ્રેસ સંમેલન મળ્યું હતું ત્યારે સ્વયંસેવક તરીકે સેવા …
ગુજરાતના એક સ્નેહશીલ ગ્રંથવિદ્ અને મેઘાણી-સાહિત્ય માટેની અસાધારણ સંપાદકીય દૃષ્ટિ ધરાવનાર જયંત મેઘાણીએ 4 ડિસેમ્બર 2020ના રોજ મોડી સવારે 83 વર્ષની વયે ભાનગરના તેમના નિવાસસ્થાને આ દુનિયાની વિદાય લીધી. જયંતભાઈએ ઝકઝોળી દે તેવાં પુસ્તકો દ્વારા પિતા ઝવેરચંદ મેઘાણીના સાહિત્યને વાચકો સમક્ષ મૂક્યું. આ રીતે પુસ્તકો તૈયાર કરવાનું, એટલે કે મેઘાણીસાહિત્યના સંપાદનનું, આગવી સૂઝથી કરેલું કામ તે જયંતભાઈનું ચિરંજીવી પ્રદાન છે. તેની ગુજરાતી વિવેચનમાં નહીંવત્ કદર થઈ છે.
એ વ્યક્તિ જેમના આયુષ્યનો પૂર્વાર્ધ કુટુંબના ઉદ્યોગમાં વીત્યો તે પછી બધાં જ બંધનો તોડી-ફોડી તેઓ દીન-જનોની સેવામાં લાગી ગયા. જીવનનો ઉત્તરાર્ધ પૂરેપૂરો એમની સેવામાં અર્પણ કરી દીધો.
ગાંધીએ પણ નવો વિચાર રજૂ કર્યો કે, 'Go back to villages'. અંગ્રેજોએ આપણા ઉપર ઠોકી બેસાડેલી શિક્ષણપ્રથા, જીવનશૈલી, રાજનીતિ વગેરેને પડકાર આપી સમાજને તંદુરસ્ત બનાવે તેવા વિચારો પત્રકારત્વનાં જુદાં જુદાં માધ્યમો દ્વારા સમાજ સામે ગાંધીજીએ રજૂ કર્યા. આની એક જબરી અસર સમાજ ઉપર પડી અને ઉપર જણાવ્યું તેમ કેટલાયે કાર્યકરોએ શિક્ષણક્ષેત્રે, ખાદી-ગ્રામોદ્યોગ ક્ષેત્રે, સફાઈ ક્ષેત્રે, અસ્પૃશ્યતા-નિવારણ ક્ષેત્રે, અન્ય રચનાત્મક કાર્યોનાં ક્ષેત્રે પોતાનાં જીવન અર્પણ કરી દીધાં. આમાંના એક તે શ્રી છેલભાઈ શુક્લ.
મીરાં શાશ્ર્વત નારીનું પ્રતીક છે. મીરાં સનાતન ભારતીય નારીની કથા છે. મીરાંના જીવનના પ્રત્યેક ડગલે ને પગલે સંઘર્ષની વાર્તા છે. મીરાંએ પોતાના અભીષ્ટ કર્તવ્ય માટે પેાતાના દૃઢ સંકલ્પ બળે આવનારી બધી જ વિપરીત વિષમ પરિસ્થિતિનો સામનો કર્યો હતો. અને તત્કાલીન સમાજ સામે એણે પોતાનું તેજસ્વી વિદ્રોહિણી સ્વરૂપ દેખાડેલું
સરદાર હાડ-માંસે ખેડૂત હતા. જો કે તેઓ વકીલ હતા. રાજનીતિ-ચતુરોના દાવપેચ રમી શકતા હતા. આમ છતાં પણ છેલ્લે સુધી ગામડિયા જ રહ્યા. ગામડિયાની જેમ ખરબચડી ભાષા બોલતા હતા, એમની વાત જેને લાગુ પડતી હતી તેમને ખૂંચતી પણ હતી. સરદારનું હૃદય કોમળ હતું. એવું કોમળ હૃદય ખેડૂતોની વાતથી દુ:ખી થયું. એમના હૃદયની કોમળતા ખેડૂતોને માટે કામે લાગી ગઈ. હિંસક યુદ્ધનું શાસ્ત્ર ઘણું લખાયું છે, પણ અહિંસક યુદ્ધનું શાસ્ત્ર હજી લખવાનું બાકી છે. ‘બારડોલી સત્યાગ્રહ’ એ શાસ્ત્રના એક સફળ પ્રયોગની રીતે અંકિત થઈ જશે.
જાણીતા ગુજરાતી લેખક અને સવાયા ગુજરાતી તરીકે જાણીતા ફાધર વાલેસનું 8મી નવેમ્બર, 2020ના રોજ સ્પેનમાં અવસાન થયું. ચોથી નવેમ્બરના રોજ તેમણે 95 વર્ષ પૂરાં કરીને 96મા વર્ષમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. તેઓ થોડા સમય પહેલાં પડી ગયા હતા અને તેમને ઈજા થઈ હતી. પોતાના જીવનકાળ દરમિયાન તેમણે સરળ ગુજરાતી ભાષામાં લખાણ દ્વારા લોકોમાં નૈતિક ઘડતરનું કામ સતત કર્યું. ફાધર વાલેસને સ્મૃતિ વંદન કરીને તેમના જીવન-સાહિત્યનો પરિચય મેળવીએ.
ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખપદની ચૂંટણીમાં વિજ્યી થયા બાદનો પ્રકાશભાઈ શાહનો તત્ક્ષણ પ્રતિભાવ હતો કે , હું નર્મદ જેવો કડખેદ ન હોઉં પણ ગુજરાત જે રણજિતરામની પરંપરામાં ઊછર્યું તેના એક સિપાઈ તરીકે હું મને જોઉં છું.. વરિષ્ઠ પત્રકાર, કર્મશીલ-લેખક અને ગુજરાતના વિચારપત્ર ‘નિરીક્ષક’ના તંત્રી પ્રકાશભાઈ શાહ ન માત્ર રણજિતરામની પરંપરાના સિપાઈ છે બલ્કે, તેમનું છએક દાયકાનું …
તા. ૨૪ ઓક્ટોબર ૨૦૨૦ની વહેલી સવારે જાણવા મળ્યું કે NIA -નેશનલ ઇન્વેસ્ટીગેટીંગ એજન્સીની કોર્ટે સ્ટેન સ્વામીની બેઈલ પર છૂટવાની માંગણી નકારી નાંખી છે. સ્ટેન સ્વામી ૮૩ વર્ષના છે. ૮ ઑક્ટોબર ૨૦૨૦ના રોજ સરકારે તેમની ધરપકડ કરી છે. સરકારનો દાવો છે કે તેઓ પ્રતિબંધિત કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી ઓફ ઇન્ડિયા (માઓઇસ્ટ)ના સભ્ય છે. તેમજ ભીમા કોરેગાંવ ગામ, જે …
Continue reading આદિવાસીઓના અધિકાર માટે પ્રવૃત્ત સ્ટેન સ્વામી
